Wszyscy znamy takie sytuacje, w których uczyliśmy się znacznie szybciej, gdy dany temat nas zaciekawił. Tak samo lepiej pamiętamy szczęśliwe wydarzenia, “naładowane“ pozytywnymi emocjami niż te nudne lub pozbawione znaczenia.
Zdecydowanie szybciej zrozumiemy jakieś zagadnienie, gdy widzimy jego użyteczność, a dzięki skojarzeniom zapamiętamy je na dłużej.
Te wszystkie mechanizmy możemy wykorzystywać świadomie i pokazywać naszym dzieciom świat nauki nowych umiejętności jako pełen przygód oraz pozytywnych wrażeń. Na szczęście na etapie przedszkolnym jest znacznie łatwiej, ponieważ w przedszkolu edukacja jest głównie poprzez zabawę.
Niestety w szkole zaczynamy wymagać od dzieci siedzenia w ławce oraz poczucia obowiązku względem nauki, zamiast wzbudzać w nich łaknienie wiedzy. Osobiście jesteśmy ogromnymi zwolennikami edukacji domowej i chcemy wspierać rodziców w tej drodze. Wierzymy, że mówienie o tym, aby nauka była łączona z zabawa wpłynie pozytywnie na rozwój wielu dzieci.
Jak dobra zabawa i ciekawe zajęcia poprawiają efektywność nauki?
W dużym uproszczeniu: dobry nastrój i miło spędzony czas wyzwalają w mózgu hormony szczęścia, które “nagradzają” nas i tworzą skojarzenie, że dana czynność przynosi przyjemność. Taki mechanizm działa pozytywnie na naukę na dwa sposoby:
- łączymy zdobywanie nowych umiejętności z przyjemnością, co sprawia, że chętniej i szybciej się uczymy
- emocje wpływają silnie na zapamiętywanie sytuacji czy umiejętności, a mózg działa efektywniej, gdy jesteśmy zrelaksowani.
Pozytywne emocje poszerzają możliwości skupienia, zdolności poznawcze, umiejętności społeczne i zwiększają skuteczność myślenia. Wynika to między innymi z tego, że stymulujemy różne obszary mózgu i różne zmysły. Wykorzystując więcej niż jeden bodziec tworzymy silniejsze połączenia nerwowe. Zjawisko to nazywa się kongruencją międzymodalną i jest to na przykład:
- połączenie czytania i słuchania np. podczas nauki czytania wypowiadanie słów na głos może ułatwić proces,
- gestykulacja wraz z modulacją głosu np. gdy coś tłumaczymy innej osobie,
- połączenie melodii wraz z tekstem do nauki np. śpiewanie alfabetu ułatwia zapamiętanie kolejności liter,
- zdjęcia lub wideo ilustrujące czynności lub przedmioty opisane w tekście.
Dla odmiany zestresowany mózg nastawia ciało do ucieczki, walki albo zamrożenia/ osłupienia i w zależności od sytuacji może nam pomagać w podejmowaniu decyzji i przyswajaniu informacji lub całkowicie je paraliżować.
Granica pomiędzy tymi mechanizmami jest bardzo cienka i najczęściej wydłużający się stres zmusza mózg do zmniejszania zasobów nerwowych, aby neutralizować skutki stresu.
Jak szybciej i łatwiej przyswajać lub przekazywać wiedzę?
Najprościej mówiąc: wiążąc nowe informacje z ugruntowaną wiedzą. Mózg znacznie szybciej nauczy się nowej rzeczy, gdy będzie mógł ją o coś zakotwiczyć skojarzeniami. Ludzie mają wrodzoną chęć do rozwoju i przychodzi on znacznie łatwiej, gdy mają poczucie decyzyjności, powiązania z ich życiem oraz poznawania nowych kompetencji.
Dlatego, gdy nasze dziecko jest bardzo zainteresowane walką, wojskowością, historią wojen to wcale nie powinniśmy się niepokoić tylko ukierunkować tak, aby rozwijało się przy okazji także w innych obszarach. Na przykład zapisanie go na sztuki walki albo kupienie książek o historii na pewno będzie lepszym pomysłem niż próba zainteresowania go zupełnie innym (być może bardziej pokojowym) tematem.
Pozytywnie może też zadziałać pokazywanie korzyści ze zdobycia nowych umiejętności. Tutaj trzeba się wykazać kreatywnością, ponieważ czasem trudno nam znaleźć zalety np. obliczania delty lub dzielenia wielomianów. O ile większości z nas ta umiejętność nie przyda się w codziennym życiu, tak trenowanie mózgu, logicznego myślenia i rozwiązywania problemów podczas główkowania nad takimi zadaniami – już tak.
Czy nuda zabija?
W badaniach z 2015 roku zauważono, że nuda wśród studentów i uczniów liceów wpływa negatywnie na efektywność nauki i motywację. Możemy się tylko domyślać jak te wyniki wypadłyby wśród młodszych uczniów oraz dzieci, które zazwyczaj potrzebują więcej motywacji i skupienia do nauki. Na pewno wszyscy możemy się zgodzić co do tego, że nudne zajęcia wymagały więcej naszego wysiłku w przyswajaniu informacji niż takie, które były ciekawe lub angażujące.
Na koniec przygotowaliśmy dla Was parę wskazówek, które pomogą wdrożyć elementy stymulujące mózg.
Wskazówki:
- Zadbaj, by otoczenie sprzyjało interakcjom społecznym.
- Spraw, by podczas nauki pojawiały się elementy humorystyczne, zaskakujące lub były zabawą.
- Łącz naukę z aktywnością fizyczną (nawet prostą).
- Korzystaj z odniesień do życia codziennego, buduj skojarzenia z tym co wszyscy znają.
Mamy nadzieję, że dowiedzieliście się czegoś nowego i ciekawego. Bazując na tych informacjach stworzyliśmy mapy edukacyjne dla przedszkolaków, które wspierają ich rozwój poprzez zabawę. Znajdziesz je w naszym sklepie.
Wpis został stworzony w oparciu o to źródło.
